Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt, hay còn gọi là phì đại tuyến tiền liệt, là bệnh lý thường gặp ở nam giới trung niên và cao tuổi. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, tình trạng này có thể gây ra nhiều rắc rối ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là gì?
Tuyến tiền liệt là một tuyến sinh dục nam, nằm bao quanh cổ bàng quang và một phần niệu đạo. Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là sự phì đại không ác tính của tuyến này, xảy ra do sự tăng sinh bất thường của các tế bào cấu thành.
Kích thước tuyến tiền liệt gia tăng có thể gây chèn ép niệu đạo, biến dạng cổ bàng quang và dẫn đến các rối loạn tiểu tiện.
Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới, hơn 50% nam giới từ 60 đến 70 tuổi mắc bệnh này, và con số tăng lên đến 88% ở những người trên 80 tuổi. Bệnh phát triển chậm, ban đầu không nguy hiểm nhưng nếu không điều trị, các triệu chứng có thể tiến triển nặng hơn, ảnh hưởng đến bàng quang và thận.
Nguyên nhân gây tăng sản lành tính tuyến tiền liệt
Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt thường xuất hiện ở nam giới lớn tuổi. Nguyên nhân chính bao gồm:
- Sự thay đổi hormone khi nam giới già đi, đặc biệt là sự mất cân bằng giữa testosterone và estrogen, được xem là yếu tố thúc đẩy bệnh. Một lượng lớn dihydrotestosterone (DHT) có thể gây tăng sinh tế bào tuyến tiền liệt.
- Yếu tố di truyền nếu trong gia đình có người mắc bệnh.
- Lối sống không lành mạnh, béo phì hoặc chế độ ăn uống không cân đối cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Triệu chứng của tăng sản lành tính tuyến tiền liệt
Tăng sản tuyến tiền liệt thường gây ra hai nhóm triệu chứng chính:
Nhóm kích thích
- Tiểu rắt với cảm giác đi tiểu liên tục nhưng lượng nước tiểu ít, đặc biệt về đêm.
- Tiểu gấp khiến người bệnh không thể nhịn được khi có cảm giác buồn tiểu.
- Tiểu buốt đi kèm cảm giác đau rát hoặc khó chịu khi đi tiểu.
Nhóm bít tắc
- Tiểu khó, dòng tiểu yếu, phải rặn mới đi tiểu được, tia tiểu đứt quãng.
- Bí tiểu xảy ra đột ngột (bí cấp) hoặc từ từ (bí mạn), dẫn đến tích tụ lượng lớn nước tiểu trong bàng quang.
- Tiểu còn sót với cảm giác không thoải mái sau khi tiểu xong, do lượng nước tiểu tồn dư trong bàng quang.
Nếu không được điều trị, các triệu chứng trên có thể dẫn đến viêm nhiễm đường tiết niệu, viêm bàng quang và thậm chí suy thận.
Chẩn đoán tăng sản lành tính tuyến tiền liệt
Bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp sau để chẩn đoán bệnh:
- Thăm trực tràng bằng tay để kiểm tra kích thước và độ chắc của tuyến tiền liệt.
- Xét nghiệm PSA nhằm phân biệt tăng sản lành tính với ung thư tuyến tiền liệt.
- Siêu âm đánh giá kích thước tuyến tiền liệt và lượng nước tiểu tồn dư.
- Niệu dòng đồ để đo tốc độ dòng tiểu, xác định mức độ bít tắc đường tiểu.
Điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt
Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị khác nhau.
Điều trị nội khoa
Bệnh nhân có thể được kê đơn thuốc chẹn alpha-adrenergic để giãn cơ trơn tuyến tiền liệt và cổ bàng quang, giúp cải thiện dòng tiểu. Thuốc ức chế 5-alpha-reductase được sử dụng để giảm kích thước tuyến tiền liệt và kiểm soát sự tiến triển của bệnh.
Điều trị ngoại khoa
Khi các triệu chứng nặng hoặc điều trị nội khoa không hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét. Hai phương pháp phổ biến gồm:
- Cắt đốt nội soi qua niệu đạo (TURP), giúp loại bỏ phần phì đại của tuyến tiền liệt qua nội soi.
- Phẫu thuật mở áp dụng trong trường hợp tuyến tiền liệt quá lớn hoặc có biến chứng nặng.
Biện pháp hỗ trợ và phòng ngừa
Nam giới trung niên và cao tuổi nên áp dụng các biện pháp sau để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tăng sản lành tính tuyến tiền liệt:
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ và đồ uống có cồn.
- Tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ béo phì và các bệnh liên quan.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và điều trị kịp thời.
Xem thêm: Nang Tuyến Tiền Liệt Là Gì? Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Cách Phòng Ngừa
Kết luận
Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là bệnh lý phổ biến nhưng có thể kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe và duy trì chất lượng cuộc sống. Đừng quên thăm khám định kỳ và thực hiện lối sống lành mạnh để đảm bảo tuyến tiền liệt luôn trong trạng thái tốt nhất.
